Xét nghiệm sàng lọc PSA
Phần lớn ung thư tuyến tiền liệt được phát hiện qua các xét nghiệm sàng lọc trước khi có bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào. Đây là một xét nghiệm máu đơn giản để xác định mức độ kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt trong máu. PSA là kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt và PSA càng cao, nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt càng cao.
Các chuyên gia khuyến cáo nam giới bắt đầu từ 50 tuổi nên làm xét nghiệm sàng lọc PA định kỳ, nếu tiền sử gia đình có người mắc bệnh nên bắt đầu xét nghiệm sớm hơn mốc thời gian này. Xét nghiệm sàng lọc không thể chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt nhưng từ kết quả đó, bác sĩ sẽ có căn cứ để dự đoán nguy cơ, theo dõi và đánh giá kết quả sau điều trị.
Kiểm tra kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt (PSA) là phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt phổ biến. Ảnh: Pinterest
Khám trực tràng kỹ thuật số (DRE)
Đây là phương pháp đơn giản, dễ thực hiện với chi phí thấp. Trong khám trực tràng kỹ thuật số (DRE), bác sĩ sẽ đưa một ngón tay có đeo găng và được bôi trơn vào trực tràng để kiểm tra các khối u, độ cứng hoặc mức độ đau của người bệnh. DRE có thể gây cảm giác hơi khó chịu, khiến nam giới mót tiểu ngay lập tức nhưng được đánh giá là an toàn và nhanh chóng.
Siêu âm qua trực tràng (TRUS)
Siêu âm qua trực tràng (TRUS) có thể được sử dụng để giúp xác định các bất thường ở tuyến tiền liệt. Phương pháp chẩn đoán này có thể được thực hiện đơn lẻ để theo dõi nồng độ PSA hoặc kết hợp với MRI để xác định các khu vực cần được sinh thiết (trong trường hợp sử dụng phương pháp sinh thiết). Trong quá trình kiểm tra, một đầu dò siêu âm mỏng, được bôi trơn sẽ được đưa vào trực tràng. Các sóng âm thanh được truyền đến tuyến tiền liệt sẽ đưa ra các hình ảnh rõ nét về tuyến tiền liệt.
Phương pháp này có thể gây một chút khó chịu ở trực tràng nhưng thường nhẹ. Nếu TRUS cho kết quả bất thường, sinh thiết sẽ là phương pháp tiếp theo được chỉ định để xác định xem các vùng xuất hiện bất thường đó có là ung thư hay không.
Sinh thiết tuyến tiền liệt
Sinh thiết có thể được thực hiện nếu các kết quả được coi là bất thường ở xét nghiệm sàng lọc PSA, thăm khám tuyến tiền liệt qua trực tràng có dấu hiệu bất thường hay TRUS có nghi ngờ tổn thương. Trong quy trình này, bác sĩ có thể lấy mẫu ngẫu nhiên từ tuyến tiền liệt và kiểm tra bằng kính hiển vi để phát hiện tế bào ung thư.
Trước khi kiểm tra, nam giới cần uống đủ nước để làm đầy bàng quang và được yêu cầu nằm nghiêng về bên trái. Khu vực trực tràng được thực hiện sinh thiết cần gây tê cục bộ bằng lidocain. Sinh thiết có thể gây đau trực tràng hoặc có những đốm máu trong phân, nước tiểu hoặc tinh dịch trong vài ngày sau khi làm thủ thuật. Việc chườm ấm có thể làm giảm bớt sự khó chịu.
Kiểm tra hình ảnh
Các xét nghiệm hình ảnh có thể được thực hiện để kiểm tra sự lây lan của ung thư tuyến tiền liệt. Các xét nghiệm này thường không cần thiết đối với ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn đầu hoặc những người có điểm Gleason thấp. Các xét nghiệm hình ảnh có thể bao gồm:
Chụp cộng hưởng MRI: MRI có thể giúp xác định mức độ lây lan của ung thư sang các bộ phận khác như túi tinh, hạch bạch huyết hoặc các vùng khác…
Chụp PET/CT: Giúp thu được hình ảnh về tuyến tiền liệt bằng kỹ thuật y học hạt nhân (PET) kết hợp với chụp hình cấu trúc bằng CT. Có thể sử dụng fluciclovine F-18 (Axumin) nếu lo ngại về sự tái phát ung thư tuyến tiền liệt.
Kiểm tra gen
Xét nghiệm gen được đánh giá là có vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ nguy hiểm của một số bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Hiện nay, phương pháp này thường được thực hiện đối với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt.
